از قدیم تا به امروز از عسل در درمان بسیاری از ناراحتی ها از جمله بیماریهای قلبی، بهبود سیستم ایمنی، سوء هاضمه، عفونتهای پوستی، کاهش وزن و ... استفاده می شود.
عسل را باید در زمره غذاها دانست .
خداوند در قرآن و در سوره نحل آن را بعنوان ماده شفابخش برای انسانها معرفی نموده است: «فِیهِ شِفَاءٌ لِلنَّاسِ»؛«خوردن عسل برای مردم شفاء است«.(1)
حضرت امیر المؤمنین صلوات الله علیه هم درباره این ماده حیاتبخش فرموده اند:
«لَمْ یَسْتَشْفِ مَرِیضٌ بِمِثْلِ شَرْبَةِ الْعَسَل »؛ «هیچ مریضی، به مانند نوشیدن عسل شفاء پیدا نمی‌کند.»(2)
برای استفاده بهینه از آثار و فواید عسل شناخت عسل خوب و بد اهمیت زیادی دارد.
حضرت امام رضا صلوات الله علیه در مورد عسل های زیان آور هشدار داده و می فرماید: أَنَّ لِلْعَسَلِ دَلَائِلَ یُعْرَفُ بِهَا نَفْعُهُ مِنْ ضَرَرِهِ وَ ذَلِکَ أَنَّ مِنْهُ مَا إِذَا أَدْرَکَهُ الشَّمُ عَطِسَ وَ مِنْهُ مَا یُسْکِرُ وَ لَهُ عِنْدَ الذَّوْقِ حِرَافَةٌ شَدِیدَةٌ فَهَذِهِ الْأَنْوَاعُ مِنَ الْعَسَلِ قَاتِلَة.
باید دانست که عسل نیز داراى نشانه هائیست که بآنها سود و زیانش (عسل خوب از بد) از هم شناخته مى شود.
عسلى که بوئیدن آنها تولید عطسه میکند و آنها که نوشیدنش مسکر و مستى مى آورد و آنهائى که چشیدنش گلو و مرى را مى سوزاند این انواع از عسل خوب نیست بلکه سم و کشنده است(3).
حضرت امام رضا صلوات الله علیه در بیانی دیگر عسل را شفای دردها و بیماریها دانسته اند.
عن الإمام الرضا صلوات الله علیه عن آبائه صلوات الله علیهم عن رسول الله صلوات الله علیه وآله قال:
إِنْ یَکُنْ فِی شَیْءٍ شِفَاءٌ فَفِی شَرْطَةِ حَجَّامٍ أَوْ شَرْبَةِ عَسَل.
از حضرت امام رضا صلوات الله علیه از پدرانش صلوات الله علیهم از رسول خدا صلوات الله علیه و آله نقل شد که فرمود: اگر در چیزی شفا باشد در حجامت و نوشیدن عسل است(4).
در روایتی از حضرت امام رضا صلوات الله علیه از اهمیت عسل سخن به میان آمده است:
عن الإمام الرضا صلوات الله علیه عن آبائه صلوات الله علیهم عن رسول الله صلوات الله علیه وآله قال:
لَا تَرُدُّوا شَرْبَةَ الْعَسَلِ عَلَى مَنْ أَتَاکُمْ بِهَا.
از حضرت امام رضا صلوات الله علیه از پدرانش صلوات الله علیهم از رسول خدا صلوات الله علیه و آله نقل شد که فرمود:
به هر کس از شما که عسل تعارف کردند رد نکند.( بگیرد و بنوشد)(5).
حضرت امام رضا صلوات الله علیه در جایی دیگر عسل را راه درمان و پیشگیری از سرماخوردگی معرفی کرده اند. آن حضرت می فرماید:
مَنْ أَرَادَ دَفْعَ الزُّکَامِ فِی الشِّتَاءِ أَجْمَعَ فَلْیَأْکُلْ کُلَّ یَوْمٍ ثَلَاثَ لُقَمِ شَهْدٍ.
هر کس می خواهد در همه ی زمستان از سرماخوردگی دور بماند، هر روز سه لقمه شهد (عسل) بخورد(6).
و در روایتی دیگر آن را درمان دردها برشمرده اند:
حضرت امام رضا صلوات الله علیه فرمودند:
إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ جَعَلَ الْبَرَکَةَ فِی الْعَسَلِ وَ فِیهِ شِفَاءٌ مِنَ الْأَوْجَاعِ وَ قَدْ بَارَکَ عَلَیْهِ سَبْعُونَ نَبِیّا.
خداوند برکت را در عسل قرار داده است، درمان دردها در آن است و هفتاد پیامبر دوام سودمندی آن را از خداوند خواسته اند(7).
در حدیثی دیگر به نقل از امام کاظم صلوات الله علیه درباره خواص درمانی عسل فرمودند:
فِی الْعَسَلِ شِفَاءٌ مِنْ کُلِّ دَاءٍ مَنْ لَعِقَ لَعْقَةَ عَسَلٍ عَلَى الرِّیقِ یَقْطَعُ الْبَلْغَمَ وَ یَحْسِمُ الصُّفْرَةَ وَ یَمْنَعُ الْمُرَّةَ السَّوْدَاءَ وَ یُصَفِّی الذِّهْنَ وَ یُجَوِّدُ الْحِفْظَ إِذَا کَانَ مَعَ اللُّبَانِ الذَّکَرِ.
در عسل ، درمان هر دردی است ، هر کس ناشتا یک انگشت از آن را بلیسد ، این عسل بلغم را پایان می دهد ، صفرا را فرو می نشاند ، تلخه ی سیاه ( زرداب) را مانع می شود ، ذهن را صفا می بخشد و اگر که همراه با کندر خورده شود ، حافظه را نکو می سازد(8).
حضرت امام رضا صلوات الله علیه در روایتی دیگر عسل را مایه تقویت حافظه برشمرده می فرماید:
ثَلَاثَةٌ یَزِدْنَ فِی الْحِفْظِ وَ یَذْهَبْنَ بِالْبَلْغَمِ قِرَاءَةُ الْقُرْآنِ وَ الْعَسَلُ وَ اللُّبَانُ.
سه چیز حافظه را زیاد می کند و بلغم را از بین می برد، قرائت قرآن، عسل و کندر(9).
منابع:
1. نحل / 69.
2. المحاسن، ج 2، ص: 499
3.طب الإمام الرضا علیه السلام (الرسالة الذهبیة)، النص، ص: 37
4. صحیفة الإمام الرضا علیه السلام، ص: 53
5. عیون أخبار الرضا علیه السلام، ج2، ص: 36
6. طب الامام الرضا علیه السلام ، صفحه 37
7. صحیفة الإمام الرضا علیه السلام، ص: 90
8. الفقه المنسوب للامام الرضا علیه السلام ، صفحه 346
9.عیون أخبار الرضا علیه السلام، ج2، ص: 38
